- Geofysisch onderzoek op het landgoed Groot Brunink bij Enschede
Op 20 september 2025 is er door de Werkgroep Geofysische Meettechnieken in de Archeologie (WGMA) van de AWN geofysisch onderzoek uitgevoerd op het landgoed Groot Brunink ten zuiden van Enschede.
Op het landgoed lag het Hof Brunink dat vermoedelijk al bestond vóór 1200. Een eerste vermelding in de archieven dateert van halverwege de 14e eeuw. Nadat het Hof in 1392 door de bisschop van Münster in brand werd gestoken werd het herbouwd als stenen herenhuis. Dit huis werd waarschijnlijk rond 1759 afgebroken. Het weiland waar het huis stond draagt nog steeds de naam Huisstêe.
Het onderzoek werd aangevraagd door Stichting Landschap Overijssel via Martijn Horst als specialist erfgoed. Het landgoed is namelijk in bezit van Stichting Landschap Overijssel. Daarnaast was Geert Bekkering van de AWN nauw betrokken bij de aanvraag. Hij is ook betrokken bij de Stichting Historische Sociëteit Enschede-Lonneker.
Bij eerder onderzoek door de WGMA in 2023 werden twee kleine meetvlakken onderzocht met de bodemradar. Hierbij werden reflecties aangetroffen die duidden op de buitencontour van bebouwing en een ronde structuur (klik hier voor dit eerdere rapport). Doordat het gemeten oppervlak te klein was om verbanden tussen de structuren vast te stellen was er behoefte aan een groter scanoppervlak.
Bij de scan op 20 september is een groot gedeelte van het weiland onderzocht met de bodemradar en de weerstandsmeter. We kregen hierbij hulp van vier studenten Archeologie van Saxion in Deventer. Bij aankomst kwamen we erachter dat de GPS van de bodemradar niet in de auto lag. Deze is essentieel voor de scansnelheid van de bodemradar en moest dus opgehaald worden in Amersfoort. We konden hierdoor pas om half twee met de bodemscan beginnen. Gelukkig konden we ondertussen wel beginnen met de weerstandsmeter, hiermee hebben we drie vlakken van 30×30 meter en een vlak van 25×30 meter onderzocht. Samen is dit goed voor 3450 metingen. Ondertussen werd door Martijn Horst een zitmaaier geregeld zodat de bodemradar hierachter op een slee gespannen kon worden.
Toen de GPS weer verenigd was met de bodemradar is toch nog het grootste gedeelte van het weiland gescand door de extra snelheid met de zitmaaier. Rond vier uur was de scan afgerond. De resultaten en het rapport van de weerstandsmeter en bodemradar zijn binnen een paar weken te zien onder het kopje scanlocaties van de website: https://awn-wgma.nl/
Over het Hof
Het Hof Brunink was in het bezit van de bisschop van Münster die het in leen had uitgegeven aan adellijke families. Dit waren van 1347 tot 1753 de families Ruwe, Sebelingen, Van Schoneveld, Van Kuinre, Van Viermunden, Van Keppel en Van Heeckeren.
In 1392 werd Otto IV verkozen als de nieuwe bisschop van Münster. Op verzoek van de borgmannen van de Nienburg die ook onder de bisschop van Münster vielen werd de borgman van het Hof Bruninik, Hendrik van Kuinre, na een belegering in 1392 van zijn hof gestoten. Het is niet duidelijk waarom de borgmannen van Nienborg om assistentie vroegen bij het belegeren van het hof Brunink. Het is aan het eind van de 14e of begin van de 15e eeuw herbouwd als een herenhuis van steen.
Kaart van het watersysteem van de Bruninksbeek ten aanzien van het voormalige slot/ gracht uit de masterscriptie Landschapsgeschiedenis van Wesley Baas.
In 1752 eindigde het adellijk bezit door verkoop aan de pachter Herman Brunink. Hij liet kort hierop het herenhuis afbreken en bouwde een grote Twentse boerderij ten westen van het Hof. Dit is de hedendaagse boerderij welke bewoond wordt door de pachters. De Hof is namelijk in 1981 gekocht door Landschap Overijssel, waarmee de boerderij opnieuw in pacht werd uitgebracht.
Website-links
Masterscriptie Landschapsgeschiedenis geschreven over het landgoed Groot Brunink door Wesley Baas.
–